Izak Zwartz

Deventer v. 1.2

Family page

Izak Zwartz, alias: Isak, Isaac, birth ONG 1841 Oldenzaal, died 3 Jan 1922 Oldenzaal, occupation: Fabrikant, son of Salomon Isak Zwartz and Berendina Spanjaard
Married 11 Jul 1878 Wesel, Duitsland to:
Regina Plaat, birth 15 MRT 1849 Dingen, Duitsland, died 11 Apr 1943 Deventer
Verdere huisgenoten:
Niet-Joodse dienstbode

Gift '38 5,-

Bijdragen '42 - '43 Inkomen te klein

Wed. I. Zwartz: Bekend van bijdragelijsten armbestuur Joodse Gemeente en Joodse Raad uit 1940 en 1941. Zij betaalde niets: wij mogen aannemen dat zij geen eigen inkomen had. Waarschijnlijk woonde zij bij familie in die wel een inkomen had.

Eind aug. '42 woonden Regina en Henrièette nog op genoemd adres. (SAD, Politiearchief nr. 843, doos 502)

Documentatie:
Overlijdsadvertentie Regina Zwartz-Plaat op 16-4-1943 in Joodsch Weekblad, door fam. Zwartz uit Amsterdam. Foto grafsteen Regina Zwartz-Plaat (nr. 18) in EHC

1) Salomon Isak Zwartz, birth 25 Aug 1879 Oldenzaal, died 6 MRT 1965, occupation: Koopman, fabrikant van textielgoederen to:
Josephine Epstein, birth 26 Jul 1888 Eichstetten, Duitsland, daughter of David Samuel Epstein and Marie Rothschild

2) Eliezer Zwartz, birth 22 Dec 1880 Oldenzaal, died 30 Apr 1943 Sobibor, Polen Place (family): Naarden to:
Kaethe Karoline Rosenthal, birth 26 MEI 1887 Neheim an der Ruhr, Duitsland, died 30 Apr 1943 Sobibor, Polen

3) Berendina Zwartz, birth 24 Jan 1884 Oldenzaal, died 4 Jul 1943 Sobibor, Polen
Berendina's broer Wolf woonde ook in Deventer met zijn gezin.

Berendina was actief betrokken bij de collecte voor het Joods Nationaal Fonds.

Documentatie:
Advertentie bedrijf op blz 112, vB. Dhr. Joan ten Broeke van de metaaldetector-vereniging The Coinhunters Company te Zwolle is in het bezit van een klein voorwerpje (een rijwielbelastingplaatje) waarop de naamsgegevens staan van mevrouw B. Mijerso n-Zwartz, die in het jaar 1940 in Deventer woonde. hij heeft hierover contact gehad met Ben Noach (bron Ben Noach) Advertentie op blz. 145 'Deventer in 1931.

over familie Zwartz: http://www.stolpersteine-borne.nl/de_familie_spanjaard.shtml;
Married 6 Jul 1910 Oldenzaal to:
Samuel Mijerson, alias: Meijerson, birth 19 Jul 1882 Amsterdam, died 14 Nov 1942 Deventer, op grafsteen 14 november 1943
ook op archiefkaart SAA van Berendina, occupation: Accountant, son of Abraham Mijerson and Rebecca van Dam
Financieel adviseur Joodse Raad Dev. Tevens lid Cie. V. Algemene Voorlichting

Gift '38 10,-
Actie'39 Nihil
Actie juli '40
Actie '41 vlgs. Richtlijnen Nihil
Bijdragen '42 - '43 Eerste helft goedgekeurd wegens het ondersteunen van een vluchteling (NIOD)
Tweede heffing van 15,- voor 1942/'43 (nig NR. 54)

Komt niet als gezinshoofd voor in de gezinskaarten in het SAD. Hij heeft zich vermoedelijk pas in 1938 of iets eerder in Deventer gevestigd.

De accountant Mijerson was de financieel expert binnen de joodse gemeenschap. Hij was geen lid van Joodse Gemeente. Toch was hij in 1936 wel aanwezig bij het afscheid van de voorzanger en godsdienstonderwijzer Koppels.

Samuel was vanaf 1916 lid van Vrijmetselaarsloge 'Le PrÔejugÔe Vaincu'. (Blz. 134, De Emancipatie van Joden in Overijssel van Iet Erdtsieck)

Samuel was gemeenteraadslid in Deventer van 1923-1927 en van 1931-1939. (Dus niet van de Joodse Gemeente!) (Bron: boek Ied Erdtsieck p. 71; echter daar staat een Salomon vermeld).

Samuel staat in 1923 op kandidatenlijst Vrije democraten in Deventer voor de gemeenteraads-verkiezingen.

Samuel is voorzitter van Deventer afdeling (voor sponsoring) van de "Joodsche Invalide" (vanaf 1930 opgericht).

Samuel was donateur/lid van de Joodsche Deventer Jeugdvereniging Tikwas Jisroeil. Zonen Arnold en Rob waren lid. Arnold was penningmeester in 1929.

Mijerson woonde in ieder geval al in 1935 in de Keizerstraat te Deventer, zoals blijkt uit het feit dat Kaufmann uit Geldern bij hem logeert (SAD, Politiearcief Vreemdelingen)

Op een lijst van de leden van de Commissie van Toezicht op het Middelbaar Onderwijs [te Deventer] staat S. Mijerson vermeld als vijfde met de vermelding: 'is door de Duitsche Overheid gearresteerd'. (SAD, Politiearchief: Arièerverklaring). De lijs t is gedateerd Deventer 17 Oct. 1940, Afdeling H.R. No. 4319. Wanneer hij precies zou zijn gearresteerd blijkt hieruit niet. Er staat ook nog een niet-joodse naam op de lijst met de toevoeging dat deze persoon (ir. B.H. van Ruyven) is gearresteerd . Waarom is ook niet duidelijk. Blijkens latere berichten moet Mijerson weer vrij zijn gelaten, tenzij de opmerking pas in 1942 (?) is toegevoegd.

24 februari 1942 Brief uit Amsterdam van de leiding van het Centraal bureau Mr. L.D. Frank aan Meijerson, Keizerstraat 25.
Meijerson heeft blijkens de brief wel stappen ondernomen (waarom hij) om de betaling te regelen voor mej. Zwarts [Henrièette, naar aan te nemen valt], maar 'Amsterdam' betreurt het dat de heer Polak Meijerson er niet van heeft kunnen overtuigen da t ze de bijdrage van mevr. Zwarts niet kunnen verminderen. Ze vervolgen:
'Haar omstandigheden zijn gelijk aan die van zovelen, wier inkomsten sinds
mei 1940 sterk zijn gedaald en die desniettegenstaande de
richtlijnen gevolgd hebben. Juist waar Mevrouw Zwarts, naar wij ter plaatse
vernamen, steeds zich tegenover de gemeenschap van haar beste zijde liet
kennen, achten wij het zeer betreurenswaardig, dat u haar thans meent te
moeten adviseren zich aan deze heffing te onttrekken en wij haar zouden
moeten rangschikken onder de weigeraars, wier gebrek aan gemeenschapszin
zo te laken is. Wij schreven in deze zin ook aan den Heer Zwarts Izn. te
Oldenzaal. Wij vertrouwen, dat U alsnog tot het inzicht zult komen, dat U door
een weigering een blaam op Mevrouw Zwarts zou laden, die haar niet zou
mogen treffen.' (SAD, NIG nr. 66)

Documentatie:
Nieuw Israèelietisch Weekblad, vol. 58, no. 45 (1923-03-30), p. 6; Samuel Mijerson staat op foto blz 114

Haar Nijverheid.' Joodsch Weekblad 22-11-1942: overlijden Samuel Mijerson, Sint-Jurrièenstraat 21. Foto grafsteen Samuel Mijerson (nr. 11) in EHC

Actieavond in Deventer, georganiseerd door S. Meyerson, tbv de Joodsche Invalide met medewerking van B&W in NIW 7-7-1933:
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010874850%3Ampeg21%3Ap011%3Aa0118
Verdere huisgenoten in 1942:
Sophie van Spiegel
Familie Jozef Gosschalk van de Kromme Kerkstraat

De familie Mijerson heeft een tijdlang in Borne gewoond, waar Samuèel voor textielfabriek Spanjaard werkte. Hun oudste zoon is daar ook geboren.

Volgens een politielijst van eind augustus 1942 woonde op dat moment alleen Mijerson met zijn gezin op dit adres. (SAD, Politiearchief nr. 843, doos 502)

4) Henriette Zwartz, birth 5 Dec 1885 Oldenzaal, died 14 MEI 1943 Sobibor, Polen
Eind aug. '42 woonden Regina en Henrièette nog op genoemd adres. (SAD, Politiearchief nr. 843, doos 502)

5) Sophia Dorothea Zwartz, birth 20 Jun 1887 Oldenzaal, died 25 Apr 1945 Troebitz, Duitsland
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/541620/about-sophia-dorothea-cohen-zwartz
Sophia Dorothea Zwartz was gehuwd met Berend Cohen. Hij overleed in 1932.
Redactie Digitaal Monument

Sophia Dorothea Zwartz was de moeder van 500737.
Stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Isak Herman Cohen

De Hoofdcommissaris van politie te Arnhem verzocht opsporing, aanhouding en voorgeleiding van Sophia Dorothea Cohen-Zwartz, wonende in de Breitnerstraat 18 te Arnhem. Zij had zonder de vereiste vergunning haar woonplaats verlaten. Met deze omschri jving werden joden aangeduid die waren ondergedoken.
Algemeen Politieblad, nr 5, 4 februari 1943, 129, bericht 333

Documenttie:
foto Sophia Dorothea op jm.nl. to:
Berend Cohen, birth 25 Apr 1880 Leeuwarden, died 17 MEI 1932 Arnhem, occupation: Apotheker, son of Izak Cohen and Margaretha de Jong

6) Wolf Zwartz, birth 21 Jan 1890 Deventer, died 28 MEI 1943 Sobibor, Polen, occupation: Vertegenwoordiger, directeur kantfabriek
Actie'39 2,50
Actie juli '40 15,- (NIG nr. 54)
7,50 (nov.)
Actie '41 vlgs. richtlijnen 10,- (maart) (NIG nr. 53)
42,50 (juli) (NIG nr. 54)
Bijdragen '42 - '43 42,50
Voor 1942/43 3,54 (NIG nr. 54)

Wolf Zwartz komt in het adressenboek van Deventer voor als directeur van een kantfabriek. In Deventer in 1931. Haar nijverheid (p. 124) komt de NV Deventer Kantfabriek 'Rielerenk' (DKR) voor met een logo en twee foto's van kantwerk. De fabrie k is in 1916 opgericht. De fabriek zat in de Dumbarstraat. Naast een weverij had de fabriek een afdeling voor het maken van jacquardkaarten (een soort ponskaarten voor het inweven van patronen), een spoelerij, een voorbereidingsafdeling, een opmaa kzaal, een grote monsterafdeling, een reparatie-inrichting en een confectieafdeling, speciaal voor de gordijnindustrie. De welstand van de directeur was niet al te groot - hij was waarschijnlijk niet mede-eigenaar / Ôof zijn vermogen/inkome n is in het begin van de oorlog gedaald - gezien de bijdragen voor de armenkas (nog geen 20,- per half jaar in 1940/'41) en de belasting voor de Joodse Raad ( 42,50). Zijn belasting was ruim vier keer zo hoog als die van Hillesum (rector), maa r diens inkomen werd na zijn ontslag snel lager.

Wolf Zwartz werd lid van de Deventer afdeling van het CJV, toen dit in mei 1933 werd opgericht.

W. Zwartz is gekozen tot lid kerkenraad in 1929.

Lid armbestuur van de Joodse Gemeente.

In 1942 was hij bestuurslid Joodse Raad Dev en hoofd afdeling Sociale Zorg en Uitzending.

Documentatie:
Wolf Zwartz staat op foto blz 56, vB. Frits op foto Joodse kinderen 1942 in EHC. Aankondiging Barmitswa Isaac Zwartz 10-4-1942 in Joodsch Weekblad

W. Zwartz gekozen tot lid kerkenraad NIW 21-6-1929:

bij Beeld&Geluid film uit 1925 van de DKR-fabriek. to:
Hendriene Spanjaard, alias: Hendrina, birth 10 Jan 1902 Borne, died 28 MEI 1943 Sobibor, Polen, daughter of Salomon Spanjaard and Rosa Gesiena Cohen
Hendrina, de vrouw van Wolf, was een nichtje van Izak, de vader van Wolf; haar ouders waren Salomon Spanjaard en Rosa Gesiena Cohen. Frits is wrschnl vernoemd naar Hendrina's broer Fritz Spanjaard (1903-1943).

Hendrina was betrokken bij de buitenschoolse opvang van de jeugd (NIG nr. 66)

7) Sallij Zwartz, birth Feb 1892 Oldenzaal, died 20 Dec 1892 Oldenzaal

Main index A-Z