Michael Spanier

Deventer v. 1.2

Family page

Michael Spanier, birth 1844, died 1938, occupation: Sigarenfabrikant, son of Jacob Spanier and Julia Behr to:
Rosette Koppel, birth 1848, died 1934
http://wp.ge-mittelkreis.de/webfrie05/webinsch/jupage/fspanm.shtml

1) Heinrich Spanier, birth 28 Jun 1879 Goch, Duitsland, died 6 Sep 1944 Auschwitz, Polen, occupation: Deventer, textielwinkel in Lange Bisschopstr 56
Gift '38 50,-
Actie'39
Actie juli '40
Actie '41 vlgs. Richtlijnen
Bijdragen '42 - '43 4767,-
Tweede helft voor 1942/43: 464,- (NIG nr. 54)

Heinrich wordt in 1915 vermeld als kiesgerechtigd en verkiesbaar lid van de Joodse Gemeente in Deventer; hij betaalde toen een bijdrage van 28,60.

H. Spanier is vanaf 28-3-1923 toetreden tot het armbestuur.

H. Spanier was regisseur van DJT, o.a. bij "Nathan heeft mazzel" van Aaron Hofman in schouwburg (NIW 2-1-1931).

Heinrich was ws. penningmeester van het CJV in Deventer (Secretariaat in de Golstraat: Benj. Behr) en daardoor mede verantwoordelijk voor de opvang vanaf 1939 van 105 Joodse vluchtelingen in De Kleine Haar. Herman Gelder was voorzitter.

Documentatie:
Verslag opvoering DJT "Nathan heeft mazzel" H. Spanier regisseur in NIW 2-1-1931

Heinrich Spanier was penningmeester van de afdeling Deventer van de Joodse Raad, 'lid van het comitÔe', nl. dat in Dev. De inning en de grijze kaarten regelt. In 1942 komt hij voor als lid van de kerkenraad van de Joodse Gemeente. Voorzitter armbe stuur Joodse Gemeente (42).

Heinrich Spanier was penningmeester van de afdeling Deventer van de Joodse Raad, 'lid van het comitÔe', nl. dat in Dev. De inning en de grijze kaarten regelt. In 1942 komt hij voor als lid van de kerkenraad van de Joodse Gemeente. Voorzitter armbe stuur Joodse Gemeente (42). Place (family): Cleve naar Deventer, Keizerstraat 9, Keizerstraat 11, Keizerstraat 21, Deventer, Brinkgreverweg 142 to:
Rosa Weinberg, birth 26 Aug 1880 Treysa, Duitsland, died 6 Sep 1944 Auschwitz, Polen, daughter of Baruch Weinberg and Henriette Speijer
Andere huisgenoten:
Selma Weinberg, geb. 7-5-1906 in Treysa, Duitsland
Dochter van Jozef Weinberg, broer van Rosa

1942: Gezin van Curt Spanier ( personen)

1942: Perlina Hendrika Hoogstraal, geb. 25-2-1902 in Amersfoort

Niet-Joodse dienstbodes

Na de vordering van zijn woning aan de Keizerstraat verhuisde Heinrich naar Brinkgreverweg 142. Hier woonde Leo in elk geval begin 1939; Curt had er vanaf 1930 gewoond, maar in 1942 was zijn adres Brinkgreverweg 148. Net als Bernhard heeft Heinric h zich tot Nederlander laten naturaliseren.

Heinrich woonde op de Keizerstraat 21, Curt woonde op de Brinkgreverweg 142, vlakbij het Go Ahead-stadion. Na de oorlog is Gregory met zijn vrouw Ellen daar blijven wonen. In 1942 kwamen Heinrich en Rosa bij het gezin van hun zoon Curt inwonen.

Documentatie: Rosella M. Huber-Spanier, 'Ter nagedachtenis van W.J.R. Worisek', EHC 2004) Foto Heinrich Spanier blz 56; advertentie blz 96, vB. Heinrich Spanier op blz 19, 'De Joden van De Kleine Haar te Gorssel' van S. Laansma 1986. (exempl . In Atheneum bibliotheek) Verhaal over meisjes die bij Spanier werkten, blz 124, 'Een uitgestippeld leven', D'ternaren in de 1e helft van de 20e eeuw van Jan ten Hove 1994. Foto's en advertenties Spanier in EHC. Video-interview met Rosella en El len Spanier in EHC. Foto grafsteen Assia Spanier-Stolberg (nr. ?) met vermelding overlijden Curt, Heinrich en Rosa Spanier in EHC; DJT-aankondiging in EHC; over familie Spanier in Duitsland: http://wp.ge-mittelkreis.de/webfrie05/webinsch/jupage/fs panm.shtml;

Tijdens de oorlog zaten Heinrich en Rosa Spanier ondergedoken bij de familie Worisek - Worisek werkte als coupeur in hun bedrijf - op Veenweg 33 (huidig nummer) en zijn door verraad gepakt en vervolgens omgekomen. Ook de heer Worisek is hierdoo r om het leven gekomen. Curt was al in 1940 gearresteerd.

Overlijdensacten van Heinrich en Rosa zijn opgemaakt op 4-6-1949.

Damesmodezaak Spanier, Lange Bisschopstraat 56 (nu Blokker). Sedert 1904 was daar de chique damesmodezaak van Heinrich Spanier gevestigd. Hij en Rosa waren rond 1900 werkzaam bij het internationale modehuis Hirsch in Amsterdam en zijn met financ ièele hulp van Hirsch een eigen zaak in Deventer begonnen met H. Spanier, costumes, confection, chapeaux, fourures, tel. 3212 (briefhoofd 1942).

Hun zoon Curt was vennoot tot in de oorlog. In de bloeitijd werkten er wel 100 meisjes op het atelier. Naast de welgestelde Deventernaren lieten ook alle Twentse fabrikantenfamilies, zoals Van Heek, Ter Weeme en Menco, bij Spanier mooie maatkledin g maken. Het personeel kan zich nog herinneren dat Rosa en Heinrich drie keer per jaar op reis gingen; naar Parijs, Londen en Wenen. Ze kochten er chique kleding die in hun zaak moest worden afgenomen, wat wil zeggen dat er patronen van gemaakt we rden. De meisjes van het atelier vonden de werksfeer erg plezierig, je werd er niet opgejut en het betaalde goed.

2) Leo Spanier, birth 23 Sep 1880 Goch, Duitsland, died 10 MEI 1972, occupation: Gezelschapsleider Palestinapioniers, Sigarenfabrikant
Gezelschapsleider voor Palestinapioniers van deze Spanier in De Kleine Haar.

In het NIG-archief zit een brief aan H. Gelder, voorzitter van het CJV dd. 3-6-39 waarin hij Gelder bedankt voor het geschenk dat hij kreeg als blijk van waardering voor zijn werk op De Kleine Haar.

Komt op de bijdragelijst van de Joodse Raad van 1942 voor. Hij hoefde geen bijdrage te betalen. Komt niet als gezinshoofd voor in de gezinskaarten in het SAD. Place (family): Goch, Herzogenstrasse 12 naar Deventer, Keizerstraat 21, woonadres Heinrich Spanier, Brinkgreverweg 142, Emmaplein 19, Emmaplein 15 to:
Martha Spanier, birth 14 Apr 1886 Goch, Duitsland, died 1973 Deventer, daughter of Simon Spanier and Regina Epstein
https://www.geni.com/people/Martha-Spanier/6000000038217601233
Andere Huisgenoten 1942:
Frans Adelaar, echtgenote Johanna Sara Engers en zoon Freerk Adelaar

Documentatie:
http://wp.ge-mittelkreis.de/webfrie05/webinsch/jupage/fspanm.shtml

http://db.yadvashem.org/righteous/family.shtmll?language=en&itemId=4043373
Rescue Story

Meijer, Adrianus H. & Willie (Visser)
Willie Meijer-Visser&Aelig;s parents were active in the underground. In April 1943, after hearing that Benjamin and Klaartje Benninga were in need of a hiding place, they requested the help of their son-in-law Adrianus. Klaas de Rook, a well-known music ian, brought the Jewish couple from Enschede. However, when Willie&Aelig;s parents failed to arrive at the planned location, Adrianus and Willie Meijer took the couple into hiding in their home in Hengelo instead. There, the Benningas joined Leo and Mar tha Spanier, who had been there since April 1943. Adrianus and Willie had three children, born in 1942, 1943, and 1944. The Meijers risked their lives and the lives of their children by hiding Jews, particularly as the home in which the three coup les lived was adjacent to the Lansink Hotel, which was used by German officers during the war years. Once, one of the Meijers&Aelig; neighbors was at the market and overheard people saying that the Meijers were hiding Jews. The neighbor relayed this con versation to Adrianus and Willie and warned them to be careful. During the war, Adrianus and Willie helped other people as well as the Spaniers and the Benningas by taking food coupons to Jews in hiding. They did this with the assistance of Jan Ba dart, an old school friend who worked at the distribution office. Through Jan, the Meijers also were able to receive extra coupons. The Meijers also received coupons from Klaas de Rook and food from local farmers.
On September 10, 1995, Yad Vashem recognized Adrianus H. Meijer and his wife, Willie Meijer-Visser, as Righteous Among the Nations.

Volgens een politielijst van eind augustus 1942 stonden de Adelaars op dit adres ingeschreven in het bevolkingsregister, maar waren zij vertrokken naar een onbekende woonplaats (ondergedoken). (SAD, Politiearchief nr. 843, doos 502)

Documentatie: Overlijden Leo in Kol Hak. 5/1972. Foto's grafstenen Leo en Martha Spanier-Spanier) in EHC

3) Bernard Michael Spanier, birth 20 Jan 1882 Goch, Duitsland, died 22 OKT 1951 Deventer, occupation: Eigenaar de Bonneterie in Deventer.
Gift '38 25,-

Actie'39 25,-

Actie juli '40 100,- (NIG nr. 54)
100,- (NIG nr. 53) (nov.)
Actie '41 vlgs. Richtlijnen 500,- (NIG nr. 53) (jan.)
100,- (NIG nr. 54) (juli)

Bijdragen '42 - '43 Fiat / 20,25 voor 1942/43 (NIG nr. 54)

Documentatie:
http://www.jodeninnederland.nl/id/P-4262
Voorzitter VVV Deventer, Groene Kruis, concertorg., voorz. j. gem. Deventer vanaf 1949. Initiatiefnemer Indische Tentoonstelling etc. aldaar. Aanvraag voor Barneveld afgewezen.

Adv. Maison de Bonneterie Deventer in NIW 12-8-1932

Ovl. adv. Bernhard Spanier in NIW 26-10-1951

Verslag over B. Spanier na overlijden in NIW 2-11-1951

Maison de Bonneterie, damesmodezaak, Korte Bisschopstraat 14 (nu De Tuinen), is vanaf 1932 gerund door Bernhard M. Spanier, deze nam een belangrijke plaats in in het openbare leven in Deventer. Hij was lange tijd voorzitter van de VVV en bestuurs lid van de Deventer Oranjevereniging en het Groene Kruis. Zijn gezin woonde daar ook. Tot 1931 was Elfrink de eigenaar van de Bonnetterie onder de combinatie NV Gebr. Gerzon, overgenomen door Bernhard Spanier in 1933. Na de oorlog hebben zijn zone n Werner (1911) (met zijn vrouw Hetty Duveen) en Heinz (1915) (met zijn vrouw Rosa Zendijk) de zaak voortgezet tot de jaren '70.

Vanaf 1949 is Bernhard Herman Gelder (zie eigen naam) opgevolgd als voorzitter van de Joodse Gemeente. Na zijn overlijden in 1951 heeft Benjamin Pinto (zie eigen naam) dit van hem overgenomen to:
Johanna David, alias: Hannah, birth 24 Jun 1885 Nordhausen, Duitsland, died 13 Nov 1960 Deventer
Berhard, Hanna, Werner en Heinz zaten met zijn 4-en vanaf okt 42 tot bevrijding ondergedoken in het huis van Syrt Wolders, Ambonstraat 6, Enschede.

Documentatie:
Foto winkel blz 98; advertentie blz 117 vB. Bernard Spanier als voorzitter VVV bij bezoek Wilhelmina tentoonstelling koloniaal Landbouwmuseum, www.deventerinbeeld.nl. Foto's grafstenen Bernard Michael Spanier (nr. 54) en Johanna Spanier-David (nr . ?) in EHC.

Main index A-Z